fbpx

Katarakt Nedir?

Katarakt göz içinde bulunan doğal merceğin (lens) ışık geçirgenliğini kaybetmesi ve görmeyi azaltması durumudur. Doğal mercek ya da lens gözün iç kısmında bulunur ve göze giren ışığı retina üzerine odaklar. Bu nedenle doğal lens görmemiz açısından son derece önemli bir yapıdır.

Son Evre Katarakt

Katarakt Belirtileri Nelerdir?

Kataraktın belirti ve bulguları katarakt tipine bağlı olarak değişmektedir. Ancak bazı bulgular tüm katarakt tiplerinde ortaktır. Nükleer katarakt adı verilen katarakt tipinde genel görme bulanıklığı en sık belirtidir. Nükleer kataraktlarda uzak görme yakın görmeye göre daha fazla etkilenir. Arka subkapsüler katarakt adı verilen katarakt tipinde ise ışıktan rahatsızlık hissi daha ön plandadır.
Katarakt genellikle yavaşça ortaya çıkar ve bir ya da her iki gözü etkileyebilir. Renklerin daha soluk görülmesi, bulanık görme, çift görme, ışıklar etrafında halo adı verilen ışık genişlemesi, parlak ışıklardan rahatsız olma ve gece görmede zorluk yaşamaktır. Katarakt nedeniyle az görme yere düşmelere ve depresyona da yol açabilmektedir. Katarakt tüm körlüklerin yaklaşık yarısından sorumludur.

Katarakt Nedenleri Nelerdir?

Katarakta neden olan bir çok durum vardır. Katarakt nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz.

Yaş

Yaş en sık katarakt nedenidir. Doğal lensin bulunan proteinlerin yapısı zamanla bozulur. Bu süreç şeker hastalığı ve hipertansiyon gibi hastalıklar tarafından hızlandırılır. Bunun yanında toksinler, radyasyon ve ultraviyole ışığı gibi çevresel faktörlerin de katarakt oluşumunu hızlandırıcı etkisi vardır. İleri yaş en sık katarakt nedeni olmasına rağmen her yaşta ve hatta yenidoğan bebeklerde bile katarakt (konjenital katarakt) görülebilir.

Travma

Künt travmalar (delici olmayan yaralanmalar) sonucunda lensi oluşturan protein liflerinde ödem, kalınlaşma ve beyazlaşma ortaya çıkar. Zamanla ödem azalsa da, beyaz renk kalıcı hale gelebilir. Şiddetli travmalarda ya da delici yaralanmalarda ise lensin etrafında bulunan kapsül adı verilen lensi çevreleyen zarda hasarlar ortaya çıkabilir. Bunun sonucunda lensi çevreleyen ortamdan lens içine göz içi sıvısı geçer ve lenste ödem ve beyazlaşma ortaya çıkar. Elektrik çarpmaları sonucunda % 0.7-0.8 kişide katarakt ortaya çıkar. Künt travmalar sonucunda yıldız şeklinde katarakt ortaya çıkabilir.

Radyasyon

Katarakt farklı tipte radyasyon sonucunda ortaya çıkabilir. X-ışınları lens hücrelerinde DNA hasarına neden olur. UVB ışınları başta olmak üzere ultraviyole ışınlarının katarakt oluşumuna neden olduğu ve erken yaşlardan itibaren güneş gözlüğü kullanmanın katarakt oluşumunu yavaşlattığı gösterilmiştir. Mikrodalgalar lenste koruyucu enzimlerin yapısını bozarak katarakta neden olabilirler. Elektrik ve ısı hasarlarının neden olduğu protein bozulması katarakta neden olabilir. Bu durum yumurtanın saydam yapısının ısı ile pişirilmesi sonucunda beyazlamasına benzetilebilir.

Genetik Yatkınlık

Katarakt oluşumunda genetik yatkınlık güçlü bir faktördür. Genetik yatkınlık lensi koruyan mekanizmalar üzerinden gerçekleşmektedir. Çocukluk ve bebeklik çağı kataraktları bazı sendromlarla birlikte ortaya çıkabilir. Kataraktla ilişkili sendromlar arasında 1q21.1 delesyon sendromu, Down Sendromu, Patau Sendromu, Trizomi 18 (Edward Sendromu) ve Turner Sendromu sayılabilir. Ayrıca Tip 2 Nörofibromatosis olan çocuklarda tek ya da her iki gözde katarakt ortaya çıkabilir. Ayrıca Alport sendromu, Conradi sendromu, Miyotonik Distrofi, Lowe Sendromu ve Oküloserebrorenal sendrom gibi durumlarda katarakt görülebilmektedir.

İlaçlar

Kortizol içeren göz damlaları, solunum ve oral alınan kortizol türevi ilaçlar katarakta neden olabilmektedir. Şizofreni hastalarında diyabet, hipertansiyon ve beslenme bozukluğu daha sık görülmektedir. Bu durum da katarakt riskini artıran bir durumdur. Ancak antipsikotik ilaçların katarakt oluşumuna neden oldukları muhtemel değildir.

Cilt Hastalıkları

Deri ve lens aynı embriyolojik köken sahiptir ve bu nedenle benzer hastalıklardan etkilenebilmektedirler. Atopik dermatit ve ekzeması olan kişilerde katarakt ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca bir deri hastalığı olan iktiyozis ile birlikte katarakt görülebilmektedir. Bazal hücreli deri kanseri ve pemphigus hastalığı da kataraktla birliktelik göstermektedir.

Bazı Ameliyatlar

Vitrektomi adı verilen göz ameliyatı geçiren hemen herkeste katarakt oluşumu hızlanmaktadır. Bu nedene göz doktorları vitrektomi ameliyatı geçirecek bir çok hastaya beraberinde katarakt ameliyatı yapılmasını da teklif etmektedirler.

Sigara ve Alkol

Sigara kullanımının katarakt oluşumunu 2-3 kat artırdığı gösterilmiştir. Ancak alkolun katarakt oluşumundaki etkisi tartışmalıdır. Bazı çalışmalar alkol ile katarakt arasında ilişki bulmuştur, bazı çalışmalarda ise bağlantı bulunamamıştır.

Yetersiz C Vitamini

Yetersiz C vitamini almanın ve kan vitamini seviyesinin düşük olması ile katarakt arasında ilişki bulunmuştur. Ancak dışarıdan C vitamini almanın koruyucu bir etkisi gösterilememiştir.

Katarakt Sıklığı

Yaşa bağlı ortaya çıkan kataraktlar tüm dünyadaki körlüklerin yaklaşık yarısından sorumludur. Tüm dünya genelinde düşündüğümüzde ise bunun yaklaşık % 95’i az ya da orta derece geliri olan kişilerdir.

Dünyadaki bir çok ülkede cerrahi hizmetler yetersiz olup katarakt en sık körlük nedenini oluşturmaktadır. Ameliyat hizmetlerinin olduğu ülkelerde bile uzun bekleme süreleri ve cerrahiye uyumsuzluk arz eden başka nedenlerden dolayı katarakt sıklığı fazladır.

Doğu Akdeniz ülkelerinde katarakt tüm körlüklerin %51’inden sorumludur. Doğu Akdeniz’de sağlık hizmetlerine ulaşım sıkıntılıdır. Tüm dünyada çocukluk çağı körlüklerinin %5-20’sinden katarakt sorumludur.

Katarakt Tedavisi

Kataraktın kesin tedavisi katarakt ameliyatı iledir. Ameliyat dışında kataraktın tedavisi yoktur. Katarakt ameliyatı hakkında daha fazla bilgi almak için tıklayınız.

Bu web sitesinin hazırlanmasında Wikipedia Web Sitesinden Kısmen Yararlanılmıştır.

Scroll to Top

Sitemizi ziyaret ederek KVKK ve çerez kullanım politikamızı kabul etmiş sayılıyorsunuz.