İçindekiler
Göz felci, göz etrafında bulunan ve gözümüzün ve göz kapağının hareketlerinden sorumlu olan kaslara gelen sinir uyarılarının olmamasını ifade etmek için kullanılmaktadır.
Beyinden doğrudan çıkan 12 çift sinir vardır. Bu sinirlere ‘kraniyal sinirler’ ya da ‘kafa çiftleri’ adı verilmektedir. Bu sinirler 1’den 12’ye doğru rakamsal olarak sınıflandırılmıştır. 2., 3., 4 ve 6, kraniyal sinirler göze gelen sinirlerdir ve bu sinirlerin felcinde göz felci ifadesi halk arasında nadiren kullanılmaktadır.
Göz Felci Neden Olur?
Göz felci yukarıda bahsettiğimiz sinirlerin düzgün çalışmasına engel olan herhangi bir sebepten dolayı ortaya çıkabilir. Pratikte en sık görülen göz felci nedenleri hipertansiyon ve diyabet gibi sinirlerin kan akımını bozan hastalıklar ile travma ve sinire bası yapan kafa içi herhangi bir kitledir. (tümör, damar baloncuğu gibi)
Yaşlı hastalarda hipertansiyon ve diyabete (şeker hastalığı) bağlı nedenler daha sık görülürken, genç hastalarda ortaya çıkan göz felci durumlarında kafa içi ciddi nedenleri ekarte etmek açısından dikkatli olunmalıdır.
Göz Felci Belirtileri Nelerdir?
Göz felci belirtileri göz felcinin ortaya çıktığı kraniyal sinire göre değişmektedir.
2. kraniyal sinir optik sinir olarak da isimlendirilmektedir. Optik sinir gözde ortaya çıkan uyarıları beyindeki görme merkezine taşıyan sinirdir. Bu nedenle optik sinirde ortaya çıkan fonksiyon bozuklukları kişinin görmesini azaltacak ve hatta tamamen ortadan kaldırabilecektir. Optik sinirin tamamen hasarlanması sonucunda optik atrofi adı verilen nihai klinik tablo oluşabilir. Optik atrofi görmenin ağır olarak olumsuz etkilendiği bir durumdur. Optik atrofi, optik sinir iltihaplanmaları, optik sinir yaralanmaları ve optik sinir basısı, kanlanma eksiklikleri ve folik asit ve B12 vitamin eksikliği gibi bir dizi sorun sonucunda ortaya çıkabilmektedir.
3. kraniyal sinirin diğer ismi okülomotor sinirdir. ‘Okülomotor sinir’, göz hareketlerini sağlayan sinir anlamına gelmektedir. 3. sinir felci durumunda göz kapağı düşer, göz dışa ve aşağıya doğru kayar ve bazen göz bebeği büyür. Özellikle göz bebeğinin büyümesi, 3. sinir fecinin altında yatan nedenin daha ciddi bir neden olduğu anlamına gelebilir. En sık nedeni yaşlılarda diyabet ve hipertansiyona bağlıdır. Çift görme 3. sinir felcinin bulgularındandır.
4. sinir felcinde ise gözün dışa dairesel hareketini ve aşağı-içe bakmasını sağlayan üst oblik kas adı verilen kas etkilenmektedir. 4. sinir felci doğumda mevcut olabilir, ya da sonradan ortaya çıkabilir. Nedenleri arasında yine diyabet ve hipertanisyon ile kafa içinde sinir üzerinde basıya neden olan herhangi bir kitle olabilir. Bir çok kez 4. sinir felcinin altında yatan neden ortaya konamaz. Bunlara idyopatik 4. sinir felci adı verilir. İdyopatik 4. sinir felçleri çoğunlukla kendi başına düzelirler. 4. sinir felcinde çift görme ortaya çıkabilmektedir.
6. sinir felci en sık görülen göz felci tiplerindendir. 6. sinir gözün dışa bakışını sağlayan kası uyaran sinirdir. Bu sinirin felcinde göz içe doğru kaymaktadır. Ayrıca çift görme de görülmektedir. Çift görme özellikle felç olan göz tarafında bakıldığında daha belirgin olarak ortaya çıkmaktadır. 6. sinir felcinde eğer başka bir belirti ve bulgu yoksa buna izole 6. sinir felci adı verilmektedir.
Göz Felci Tanısı ve Tedavisi
Göz felci genel bir kavramdır. Bu nedenle göz felci tedavisinde öncelikle hangi sinir felci olduğu ortaya konulmalıdır.
Yaşlılarda ortaya çıkan 3., 4. ve 6. sinir felçlerinin altında yatan neden bir çok defa sinirin kanlanmasını bozan diyabet ve hipertansiyon gibi bir durumdur. Ancak kafa içinde bası oluşturan lezyonlar açısından dikkatli olunmalıdır. Gerektiğinde bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme de yapılmalıdır.
Göz felci durumlarında çift görme (diplopi) hastayı rahatsız eden önemli bir sorundur. Çift görme her iki göz açıkken ortaya çıkan bir belirtidir. Tek göz kapatıldığında çift görme şikayeti ortadan kalkar. Bu nedenle hastanın bir kaç hafta-ay süre ile göz kapaması yapması gerekebilir. Tüm kraniyal sinir felçlerinde zamanla çift görme hastaların önemli bir kısmında azalmaktadır. Genellikle 6 ay beklenir ve 6 ay sonunda hala çift görme şikayeti devam ediyorsa cerrahi operasyon gerekebilir. Cerrahi operasyonda primer pozisyonda yani hasta karşıya bakarken tek görme hedeflenir.
Göz felçleri önemli bir sağlık sorunudur. Bazen ciddi sorunların bulgusu olabilir. Bu nedenle bu konuda tecrübe sahibi bir göz doktoru tarafından değerlendirilmesinin uygun olacağını düşünüyoruz.
